Στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου χάθηκε μια μεγάλη ευκαιρία για την Αριστερά, τον λαό, τη χώρα, την Ευρώπη.

Ως ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, εκτοξευθήκαμε στη θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης εξαπλασιάζοντας τα ποσοστά μας μέσα σε 2,5 χρόνια (Οκτώβριος 2009: 4,6%, Ιούνιος 2012: 26,9%), όμως δεν κερδίσαμε τη μάχη: ο πόλεμος συνεχίζεται, από πολύ καλύτερες θέσεις, βέβαια, αλλά και πολύ πιο οξυμένος.

Ως κοινωνία, αφυπνιστήκαμε, δίχως όμως να εξοστρακίσουμε τους στραγγαλιστές μας. Προτιμήσαμε να τους ακολουθήσουμε, αφού μας έπεισαν να φοβηθούμε εκείνους που προσπαθούσαν να αποτρέψουν τον στραγγαλισμό. Ή επιλέξαμε να κρυφτούμε δίπλα σ’ εκείνους που επιχείρησαν να μας καταστήσουν ισομερώς συμμέτοχους στο φαγοπότι. Ή στρουθοκαμηλίσαμε ακολουθώντας κάποιους που μας χάιδεψαν τα αφτιά, υποσχόμενοι ότι αρκούσε να συμμετάσχουν αυτοί στην κυβέρνηση για να επανέλθει η υπευθυνότητα στη χώρα.

Ας το δούμε με αριθμούς, όσο πιο απλουστευτικά γίνεται: τρεις στους δέκα είπαν «Ιησού Χριστέ, έρχονται οι κομμουνισταί!» (ΝΔ 29,7%), λίγο λιγότεροι απάντησαν «Αρκετά μαζί σας, τσαρλατάνοι!» (ΣΥΡΙΖΑ 26,9%), ένας στους δέκα παραδέχτηκε πως «Μαζί τα φάγαμε» (ΠΑΣΟΚ 12,3%), κάποιοι λιγότεροι είπαν κάτι σαν «Του Έλληνα ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει» (ΑΝΕΛ 7,5%), άλλοι είπαν «ΟΥΓΚ!» (Χρυσή Αυγή 6,9%), «Ίσως. Δεσμευόμαστε. Υπεύθυνα. Μπορεί!» (ΔΗΜΑΡ 6,2%), «Εμπρός λαέ, έξω απ’ την ΕΕ» (ΚΚΕ 4,5%) και κάποιοι λίγοι κάτι σαν «Ένας … μάνατζερ μας χρειάζεται!» (Δημιουργία, ξανά! 1,6%), «Παίξτε με κι εμένα» (ΛΑΟΣ 1,6%), «Επαναστατήστε, ρε!» (ΑΝΤΑΡΣΥΑ 0,33%) κλπ.

Ας δούμε πώς διαμορφώνεται το μωσαϊκό της ιδεολογική αυτοτοποθέτησης όλων όσοι το καλοκαίρι φώναξαν «Αρκετά μαζί σας, τσαρλατάνοι!»:[1] Σχεδόν οι μισοί δηλώνουν εν γένει «Αριστεροί» (Σοσιαλιστές 23% + Αντικαπιταλιστές/Αντιεξουσιαστές 11% + Κομμουνιστές 7% + Αριστεροί 5% = 46%).

Λιγότεροι από δύο στους δέκα δηλώνουν «Σοσιαλδημοκράτες» (15%).

Σχεδόν δύο στους δέκα δηλώνουν εν γένει «Δεξιοί» (Φιλελεύθεροι 10% + Συντηρητικοί/Χριστιανοδημοκράτες 5% + Εθνικιστές 2% = 17%) και πάνω από δύο στους δέκα δεν τοποθετούν τον εαυτό τους σε κάποιο ιδεολογικό ρεύμα (Χωρίς γνώμη 13% + Λοιπά 6% + Απολίτικοι 3% = 22%).

Αυτή η πανσπερμία απόψεων εξηγεί ως έναν βαθμό τόσο την κοινωνική αμηχανία, όσων ένιωσαν πως δεν ήταν αρκετό το «αρκετά!» τους, όσο και την ανακοπή του ανοδικού ρεύματος του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Απεικονίζει, επιπλέον, τον γόρδιο δεσμό που έχει να λύσει ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Είναι σχεδόν αυτονόητο πως καμία πολιτική γραμμή δεν θα καλύψει απόλυτα αυτόν τον κόσμο. Κι είναι επίσης αυτονόητο πως όσο περισσότερο πλησιάζεις κάποια από αυτές τις κοινωνικές ομάδες, τόσο απομακρύνεσαι από κάποια άλλη.

Για να καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ να διευρυνθεί ακόμα περισσότερο χωρίς να χάσει αυτόν τον κόσμο, για να κερδίσει την εμπιστοσύνη τόσο αλλοπρόσαλλων ακροατηρίων, οφείλει να αναγνωρίσει το κοινό νήμα που τα ενώνει. Και αυτό δεν είναι άλλο από την απόγνωση που γεννά η έλλειψη συλλογικών μέσων κοινωνικής αντίστασης και αλληλεγγύης και η συνεπαγόμενη ατομική κατάρρευση μπροστά στο συλλογικό αδιέξοδο. Ταυτόχρονα, είναι η ελπίδα και η προσδοκία που γεννά κάθε τι νέο, αλλά και ο φόβος που γεννά κάθε τι άγνωστο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, λοιπόν, οφείλει να δώσει πολύ πειστικές απαντήσεις στα καινούρια μέλη και τους ψηφοφόρους του, ειδικά σε αυτούς που, αν και εμφορούνται ακόμα από την κυρίαρχη ιδεολογία, προστρέχουν σ’ αυτόν, ως το μοναδικό στήριγμα των αναγκών τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ οφείλει να αγκαλιάσει αυτόν τον κόσμο και να τον μετατρέψει από εν δυνάμει Δούρειο Ίππο της κυρίαρχης ιδεολογίας στο εσωτερικό του και πιθανό παράγοντα διάβρωσης του ιδεολογικού και αξιακού φορτίου της Αριστεράς, στον πιο πιστό σύμμαχο μιας κυβέρνησης της Αριστεράς.

Αν είμαστε πεισμένοι πως καμία Αριστερή κυβέρνηση δεν μπορεί να σταθεί χωρίς συγκροτημένη λαϊκή υποστήριξη, χωρίς ισχυρό κόμμα και μαχητικό κίνημα, τότε οφείλουμε να στρέψουμε όλες μας τις δυνάμεις στην προσπάθεια δημιουργίας αυτού του κοινωνικού δικτύου υποστήριξης του αριστερού κυβερνητικού προγράμματός μας.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση της λαϊκής εμπιστοσύνης είναι η διασφάλιση της εμπιστοσύνης μεταξύ μας. Και για να εμπεδωθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ μας, για να εκλείψουν ανούσιες καχυποψίες και επιμέρους ανταγωνισμοί, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να καταλήξουμε εν όψει ιδρυτικού συνεδρίου σε ένα κοινά αποδεκτό και απολύτως ξεκάθαρο πλαίσιο κανόνων και αρχών λειτουργίας.

Πρέπει να έχουμε ξεκαθαρίσει αν θέλουμε ένα κλασσικό κόμμα εξουσίας, προσωποπαγές και αρχηγοκεντρικό, γιατί «έτσι παίζεται το παιχνίδι» ή αν θα επιχειρήσουμε να συγκροτήσουμε το κόμμα – συλλογικό διανοούμενο, που θα ανατρέψει τους κανόνες του παιχνιδιού. Αν θέλουμε το πρώτο, θα προχωρήσουμε σε ένα ιδρυτικό συνέδριο «λαϊκό πανηγύρι» και σε πολυμελή πολιτικά όργανα που, εκ των πραγμάτων, θα καλούνται να επικυρώνουν προειλημμένες αποφάσεις της ηγεσίας. Αν θέλουμε το δεύτερο, θα συγκροτήσουμε έναν σφιχτό κομματικό μηχανισμό, με ολιγομελή, πραγματικά βουλευόμενα πολιτικά όργανα, που θα αποφασίζουν και θα ελέγχουν την ηγεσία για την εφαρμογή των αποφάσεων. Αν θέλουμε το πρώτο, θα μείνουμε σε γενικές διατυπώσεις για το ρόλο του κόμματος σε σχέση με την κυβέρνηση. Αν θέλουμε το δεύτερο, θα ξεκαθαρίσουμε τη σχέση αυτή, ως προς τη συμμετοχή των στελεχών στο κυβερνητικό σχήμα, ως προς το κέντρο λήψης αποφάσεων (π.χ. Κεντρική Επιτροπή ή Κοινοβουλευτική Ομάδα;), ως προς τις διαδικασίες ελέγχου των κυβερνητικών αποφάσεων. Αν θέλουμε το πρώτο, θα συνεχίσουμε να αναπαράγουμε προσχηματικούς εσωκομματικούς ανταγωνισμούς. Αν θέλουμε το δεύτερο, θα αναβαθμίσουμε ουσιαστικά το επίπεδο της πολιτικής και ιδεολογικής συζήτησης στο εσωτερικό μας. Αν θέλουμε το πρώτο, θα ακολουθήσουμε την πεπατημένη της αλληλοφαγωμάρας μπροστά στην αμηχανία της αδυναμίας για πράξεις άμεσης πολιτικής παρέμβασης και κοινωνικής αλληλεγγύης. Αν θέλουμε το δεύτερο, θα θυμηθούμε το «Ή εμείς ή αυτοί» και θα το ακολουθήσουμε από το επίπεδο της γειτονιάς μέχρι εκείνο της πανευρωπαϊκής και παγκόσμιας διπλωματίας.

Εν ολίγοις, αν αναζητούμε συμμάχους για να κυβερνήσουμε, οφείλουμε να εξασφαλίσουμε πως ο βασικότερος σύμμαχος μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, πέραν φυσικά του ίδιου του λαού, θα είναι το νέο κόμμα που ετοιμαζόμαστε να ιδρύσουμε.

 

[1] Public Issue: Η ιδεολογική «ακτινογραφία» του εκλογικού σώματος, http://www.publicissue.gr/2058/ideology-2/

---