Τη Δευτέρα το βράδυ, δύο μέρες πριν την τελευταία Πέμπτη που ξημέρωσε στη ζωή του, παρά τις οδηγίες των γιατρών του, ο Χρίστος το έσκασε από το Ιπποκράτειο, όπου είχε εισαχθεί για μια μικροεπέμβαση, διότι «είχε μια πολύ σοβαρή συνεδρίαση, από την οποία δεν μπορούσε να λείπει».

Αυτός ήταν ο Χρίστος, μέχρι την ύστατη στιγμή. Ένα πολιτικό ον, ταγμένο στον αγώνα για τη λαϊκή χειραφέτηση, την ανατροπή της αδικίας, την κομμουνιστική επανάσταση.

Συνεπής ως το τέλος, έζησε σύμφωνα με αυτά που πρέσβευε και ευαγγελιζόταν. Πείσμων, ισχυρογνώμων και ξεροκέφαλος· ακούραστος, όμως, αποφασιστικός κι εμπνευστικός. Παρών στους δρόμους όλων των δίκαιων λαϊκών αγώνων, από τη Δικτατορία μέχρι τη Μνημονιοκρατία.

Τον έζησα λίγο, ως πιτσιρίκι κυρίως. Τότε που παίζαμε μπάλα στο σαλόνι της γιαγιάς κι εκείνη θύμωνε, μα δεν της πήγαινε η καρδιά να μας μαλώσει. Τότε που με βοηθούσε να τελειώσω γρήγορα το διάβασμα των Αγγλικών, για να δούμε στην ΕΡΤ τους Dukes του Hazard.

Μετά, μεγαλώνοντας, τον έχασα. Τον ζούσα μέσα από την αστείρευτη αγάπη του πατέρα μου προς εκείνον.

Βλεπόμασταν σε πορείες και διαδηλώσεις· και τα Χριστούγεννα -που ήταν τα γενέθλιά του- κι ανταλλάσσαμε βιβλία θεωρητικού και ιδεολογικού «ατσαλώματος».

Ο Χρίστος ήταν κλειστός, μοναχικός -μα όχι μόνος.

Δεν μιλούσε για τον εαυτό του. Μιλούσε για όλους τους άλλους.

Οικογένειά του ήταν οι σύντροφοί του. Κι ο πατέρας μου. Ο αδερφός του.

Τον ξαναέζησα μετά τον θάνατο του πατέρα μου.

Τον τσάκισε.

Όταν, λίγο μετά, έχασε και τους γονείς του, έγινε άλλος άνθρωπος: πιο πράος, πιο γλυκύς, λιγότερο άτρωτος. -Ανθρωπινότερος.

Κάπως έτσι βρήκε τη δύναμη πρόσφατα να μου εκμυστηρευτεί πως ίσως και να μετάνιωσε που δεν έκανε δική του οικογένεια. -Μην του το πείτε πως σας το ‘πα.

Τα τελευταία χρόνια κουβεντιάζαμε για την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Την αντιμετώπιζε, ασφαλώς, με πολλή δυσπιστία, ενστάσεις κι επιφυλάξεις, αλλά με μια κρυφή, υπόρητη προσδοκία.

Μετά τη συντριβή, ήταν ακόμα πιο μειλίχιος.

Ούτε δικαιωμένος, ούτε καταδικαστικός.

Βίωνε την ήττα των προσδοκιών μιας ολόκληρης κοινωνίας. Και μέσα από αυτή, φαινόταν ακόμα πιο δυνατός στην πίστη του για την αναγκαιότητα του κομμουνισμού.

Ο Χρίστος έζησε και πέθανε όπως ήθελε. Όρθιος και διαυγής. Σεβαστός από δικούς κι αντιπάλους.

Ταλαιπωρημένος, μα ακατάβλητος ως την τελευταία στιγμή μιας ζωής Ιστορίας.

Γι’ αυτήν τη ζωή Ιστορία, είναι εδώ οι σύντροφοί του.

Ο λόγος σ’ αυτούς.

Χρίστο, αντίο!

Σε ό,τι πετύχουμε, έχεις ήδη βάλει το λιθαράκι σου.

Και κάτι παραπάνω: τη ζωή σου.

*Περισσότερα για τον Χρίστο, εδώ.

---